Bonifacio: Unang Pangulo

DIRECTOR: Enzo Williams  LEAD CAST: Robin Padilla, Vina Morales, Daniel Padilla, Eddie Garcia  SCREENWRITER:  Enzo Williams, Carlo Obispo  PRODUCER:  Rina Navarro, EA Rocha  EDITOR: Manet Dayrit  MUSICAL DIRECTOR: Von de Guzma  GENRE:  Drama, Biopic      DISTRIBUTOR:  Philippians Productions  LOCATION:   Philippines RUNNING TIME:  91 mins.

Technical Assessment: 4  Moral Assessment: 3

CINEMA Rating:  PG 13 (for viewers 13 years old and below with parental guidance)

Magsisimula ang pelikula sa pagpapakitang nasasaksihan ng batang Andres Bonifacio ang paggarote kina Padre Gomez, Burgos at Zamora (Gomburza)  na pinaparatangang nagrerebelde sa mga Kastila. Matapos nito’y makikitang itinatatag ang grupong  La Liga Filipina na naglalayong pag-alabin ang damdamin ng mga Pilipino laban sa pang-aapi ng mga Kastila na siyang sumakop sa Pilipinas sa loob ng 300 taon.  Dito magiging kaibigan ni Bonifacio (Robin Padilla) si Dr. Jose Rizal (Jericho Rosales)  na magsasabi sa kanya kung ano ang nararapat at naaayong gawin ng mga Pilipino upang makamit ang minimithing kalayaan. May magkakanulo sa La Liga Filipina at ito ay mabubuwag; makukulong si Dr. Jose Rizal at mahahatulan ng kamatayan. Matapos nito’y itatatag ni Bonifacio ang Katipunan at magisisimula ang armadong pakikipaglaban sa mga Kastila. Susundan ng pelikula ang buhay ni Bonifacio mula 1892 kung saan niya makikilala ang pangalawa niyang asawang si Gregoria de Jesus (Vina Morales) hanggang sa kanyang mga huling araw ng paglilitis at kamatayan sa Cavite.

Maituturing ang Bonifacio: Unang Pangulo bilang pinakamalaking pelikula na tumalakay sa buhay ng bayaning si Andres Bonifacio. Pinagbuhusan ng husay at talino ang pagkakagawa nito. Mula sa disenyong pamproduksiyon, mga kuha ng kamera, komposisyon, editing at kabuuang dating ay hindi maitatangging tunay na tinustusan ang pelikula. Hindi rin magpapahuli sa pag-arte ang mga pangunahin nitong tauhan na pinangungunahan nina Robin Padilla, Vina Morales at Jericho Rosales. Walang itulak-kabigin sa kanilang husay at galing. Sayang nga lang at tila marami pa ring elemento ng kuwento ni Bonifacio ang tila hindi pa rin nasabi sa pelikula. Hindi rin gaanong napapanindigan ang mga sinisimulang kwento tulad ng pag-iibigan nila Andres at Oryang na tila napabayaan sa kalagitnaan ng pelikula. Sadyang nakapanghihinayan na tila walang bagong sinabi ang pelikula patungkol sa pagkabayani ni Bonifacio maliban sa dati nang ipinakita ng mga naunang palabas patungkol sa bayani. Hindi naman gaanong nakatulong ang paglalagay ng elemento ng mga kabataan sa kasalukuyang panahon dahil hindi naman tumatahi sa mga ito ang kuwento ng bayani. Masasabing kahit wala sila sa pelikula ay tatayo pa rin ito. Sa kabila nito’y bibihira pa rin ang mga pelikulang tulad ng Bonifacio: Ang Unang Pangulo at karapat-dapat pa rin itong bigyan ng pansin ng mga Pilipinong manonood.

      Tila isang malaking sampal sa ating kasaysayan ang kwento ni Bonifacio na sa bandang huli’y tila ipinagkanulo at pinatay ng kapwa Pilipino. Hindi ito magandang imahen para ating karakter bilang isang lahi. Ngunit sadyang marami tayong matututunan sa kasaysayan at ang isang madilim na bahagi na ito ay nararapat nating pag-ukulan ng masusing pag-aaral.  “Hindi pa tapos ang rebolusyon,”  ika nga ng awit ng pelikula. Si Bonifacio ay buong tapang na lumaban sa mga mananakop na Kastila. Ito ay sa kabila ng nakaambang panganib sa kaniyang buhay. Kung ganyang uri ng pagmamahal sa bayan mayroon ang bawat Pilipino, disinsana’y walang naaapi at walang mahihirap. Ngunit lumilinaw na ang tunay na rebolusyon at pakikibaka, at ang tunay na kalaban ng Pilipinas, ay mismong mga Pilipino rin. Ang tunay na rebolusyon ay nasa puso ng bawat Pilipino. Kailangan malabanan at malagpasan ng bawat isa sa atin ang kasakimaan, kabuktutan  at pagkauhaw sa kapangyarihan at kayamanan. Kapag nagawa natin ito, matututo na tayong unahin ang kapakanan ng bawat isa, ang kapakanan ng kapwa, at kapakanan ng bayan bago ang ating sarili. Bagama’t hindi nakatulong sa pag-usad ng kwento, ang mga kabataan sa pelikula ay sumisimbolo na dapat patuloy na mag-alab ang pusong bayani lalo na sa mga kabataan na siyang kinabukasan ng bayan. Marami ring matutunan sa wagas na pag-iibigan nila Andres at Oryang. Sa kabuuan ay isang kaaya-ayang karanasan at siksik sa pagpapahalagang moral ang Bonifacio: Unang Pangulo, kailangan lamang na magabayan ang mga batang manonood upang maipaliwanag nang husto at maayos ang madilim na bahaging ito ng ating kasaysayan.