Technical
assessment: 4
Moral
assessment: 4
MTRCB
rating: PG 13
CINEMA
rating: PG 13
Hindi
makaahon sa balon ng paghihinagpis ang nalaos na opera singer na si Regina Cadena (Cherie Gil). Bukos sa kanyang tinig, halos nawala na
rin ang lahat sa kanya: matayog na luklukan sa lipunan, papuri ng madla, mga
kaibigan at tagahanga, kalaguyo, at ang pagnanais pang mabuhay. Anupa’t mistulang bilanggo siyang
lugmok sa pag-iisa at kalungkutan, bagama’t sa hacienda pa rin siya nakatira—ayaw na niyang makakita o makakausap
ng tao. Ang hanap na lamang ng mga
labi niya’y bote ng alak—at ang mga halik ng kalaguyong may-asawa at unti-unti
nang kumakalas sa pangungunyapit niya.
Sa ganitong kalagayan matatagpuan ng batang si Jonjon (Chito Jalandoni)
ang kumupas na bituin, nang isama ito ng kanyang inang si Cora (Chart Motus) sa
Bacolod upang magbakasyon.
Mapaglaro si Jonjon, mausisa; maaakit siya ng kakaibang pagkatao ni
Regina, at ipapahayag niya ito sa kanyang maliliit at musmos na paraan. Magsisilbing distraction para kay Regina ang pagbibigay pansin sa kanya ni
Jonjon, magkakalapit sila, at mamumukadkad ang isang uri ng pagkakaibigan na
magdudulot ng panibagong sigla sa naluluoy niyang kaluluwa.
Napakahusay
ng pagkaka-tagni-tagni ng mga payak ngunit taos-pusong mga pangyayari sa Sonata. Damang-dama ni Gil ang papel niyang napakalayo mula sa
nakasanayan nang kontrabida. Bida
siya rito, ngunit isang bidang kawa-awa, sugatan at bulag sa kagandahan ng buhay. Ang bawa’t aspetong teknikal tulad ng daloy
ng salsaysay, tunog, tugtog, liwanag, sinematograpiya, lokasyon, at hanggang sa
kaliit-liitang detalyang nagpapakita ng karangyaan ng nakawilihang buhay ng opera star ay sama-samang bumubuo ng
isang makabagbag-damdaming himig—oo, ng isang sonata. Isang pambihirang tampok ng Sonata ay ang paggamit ng wikang Ilonggo (at panaka-nakang Tagalog
at Inggles kung kailan nararapat) na higit pang nagpatingkad ng
“kulay-probinsiya” ng pelikula. (Tumpak
din ang pagkakasalin sa English subtitles,
bagay na kinailangan pagkat tangka diumanong ipasok ang Sonata sa mga international
film festivals.)
Ang
kahanga-hanga sa Sonata ay kung
paano nito nahabi ang isang kuwentong aantig sa mga manunood na nagmumula sa
iba’t ibang antas ng lipunan. Ang
pighati, pangungulila, pag-asam sa lumipas na ligaya, payak at busilak na
pakikipagkaibigan—lahat tayo ay mayroon nito, ngunit hindi lahat ng tao ay
magkakaroon ng pagkakataong makapanood ng isang opera, o malaman man lamang kung ano ito. Sa Sonata, dahil
sa pagiging magkaibigan ng soprano at isang paslit, naglaho ang pagkakahati ng
mayaman sa mahirap: sa pagkukuwento ni Regina kay Jonjon ng istorya ng bawa’t
isang operang nagtampok sa kanya, sa pag-aanyaya ni Jonjon na sumama si Regina
sa kanilang paglalaro sa riles ng tubuhan, atbp. Anupa’t lumayang muli ang diwa ni Regina at siya’y umawit
nang muli. Salamat sa galing ng
mga direktor at manunulat, walang nasayang na eksena sa Sonata, buong-buo and pelikula, hanggang sa maganap sa buhay ni
Regina ang nawika niya minsan kay Jonjon:
“Ang gustong-gusto ko sa lahat (ng ginampanan kong opera) ay ‘yung may namamatay sa dulo.”
